Dünyada 15-25 nüvə dövləti yarana bilər..?
…ABŞ prezidenti Donald Trampın siyasəti dünyada nüvə dövlətlərinin sayının 25-ə çatmasına səbəb ola bilər.
SİA-nın məlumatına görə, bu, “Financial Times”-in məqaləsində deyilir.
Dünyada “spirallaşan nüvə silahlanma yarışı” ideyası ilə “peyğəmbər” olan ABŞ-ın 35-ci prezidenti Con Kennedi 1960-cı illərdə Nüvə Silahlarının Yayılmaması Müqaviləsinə çevriləcək danışıqlara başladı…
…Caydırıcılıq (çəkindirmə-A.B.) ABŞ-ın öz nüvə çətirini genişləndirməsinə arxalanaraq müttəfiqlərini öz nüvə silahlarını inkişaf etdirməyə ehtiyac olmadığına inandırırdı.
…İndi, Donald Trampın dövründə bu etimad heç vaxt bu qədər zəif olmamışdı.
Jurnalistlər belə hesab edirlər.
Bununla belə, “Financial Times”-in qeyd etdiyi kimi, Trampın Moskva ilə yaxınlaşması və NATO-ya qarşı kəskin hörmətsizlik Almaniya, Polşa, Cənubi Koreya və Yaponiyanı öz nüvə qalxanı yaratmaq barədə düşünməyə vadar edib.
…Böyük dövlətlər arasında nüvə silahının yayılmaması ilə bağlı konsensus realdır. Tramp fenomeni hazırda əllərindəki nüvə silahlarının Amerikanın etibarsızlığı problemini kökündən həll edəcəyinə inanan ABŞ-ın müttəfiqlərində səslərin güclü sürətləndiricisinə çevrilib.
Deməli, bunu Karnegi Fondunun analitik mərkəzindən Ankit Panda deyir.
Nüvə Silahlarının Yayılmaması haqqında Müqaviləyə əsasən, rəsmi nüvə dövlətlərinin sayı BMT Təhlükəsizlik Şurasının beş daimi üzvü olan ABŞ, Rusiya, Çin, Fransa və Böyük Britaniya ilə məhdudlaşırdı.
Müqaviləni heç vaxt imzalamayan Hindistan, İsrail və Pakistan da Nüvə Silahlarının Yayılmaması haqqında Müqavilədən çıxan yeganə ölkə Şimali Koreya kimi nüvə silahı hazırlayıb.
Analitiklər qorxurlar ki, Nüvə Silahlarının Yayılmaması haqqında Müqavilə, xüsusən də Amerikanın təminatlarını geri götürdüyünə görə dağılacaqsa, dünya 15-25 nüvə dövlətinə yaxınlaşa bilər.
…Martın 5-də Fransa prezidenti Emmanuel Makron Fransanın nüvə qarşısının alınması proqramının digər Avropa ölkələrinə də genişləndirilməsini müzakirə etməyə hazır olduğunu açıqlayıb.
Eyni zamanda, martın 7-də Donald Tramp nüvə silahından imtina etməyə çağırıb və Rusiya ilə bu məsələdə ciddi irəliləyiş əldə etdiyini qeyd edib. O, həmçinin Çin prezidenti Si Cinpinlə tərksilah məsələsini müzakirə edib.
…Martın 13-də Polşa prezidenti Anjey Duda ABŞ-ı Rusiyanı çəkindirmək üçün Polşada nüvə silahı yerləşdirməyə çağırıb. O, Trampın nüvə başlıqlarını Qərbi Avropa və ya ABŞ-dan Polşaya köçürmək qərarına gələ biləcəyinə əminliyini ifadə edib.
ABŞ-ın vitse-prezidenti J.D.Vens Polşa prezidentinin çağırışını şərh edərkən bildirib ki, Tramp Avropanın daha şərqində nüvə silahlarının yerləşdirilməsini dəstəkləsə, şoka düşəcək.
Martın 13-də Litvanın müdafiə naziri Dovile Şakaliene bildirib ki, belə bir təşəbbüs NATO müttəfiqlərindən gələrsə, onun ölkəsi nüvə silahının yerləşdirilməsinə icazə vermək üçün konstitusiyasını dəyişdirməyi nəzərdən keçirməyə hazırdır.
Əli Babayev
