Kürdüstan Fəhlə Partiyası tərksilah prosesinə başlayır

Mayın 12-də özünü ləğv etdiyini elan edən Kürdüstan Fəhlə Partiyası (PKK) rəsmən tərksilah prosesinə başlayır. Silahların təhvil verilməsi mərasimi iyulun 11-də İraqın şimal-şərqində, PKK-nın əsas qüvvələrinin yerləşdiyi dağlarda yerləşən Süleymaniyyə şəhərində keçiriləcək. Bildirilir ki, silahların bir qismi ictimaiyyət üçün məhv ediləcək. Bu, 1980-ci illərdən Türkiyəyə qarşı partizan müharibəsi aparan kürd qruplaşmasının özünü dağıtmasına nail olmuş Ankaranın tələblərindən biridir. Bununla belə, Süleymaniyyədəki mərasim yalnız sülh prosesinin başlanğıcını qeyd edən simvolik bir aksiyadır və bu müddət ərzində hələ də bir çox problemlərin həlli tələb olunur.

PKK-nın tərksilah mərasimi Türkiyənin kürd partizan birləşmələrinə qarşı əməliyyatlar çərçivəsində dəfələrlə bombardman etdiyi Süleymaniyyədə keçiriləcək. Nümayişli şəkildə silahdan imtina PKK-nın mayın 12-də verdiyi bəyanatdan sonra baş verdi. O zaman təşkilat özünü ləğv etdiyini elan edərək, uzunmüddətli mübarizəsinin Türkiyənin kürd xalqını “inkar və məhv etmə siyasətini” dayandırmağa müvəffəq olduğunu, eyni zamanda bir sıra Yaxın Şərq ölkələrində yaşayan bu etnik qrupun problemlərini “demokratik” səviyyəyə çatdırdığını açıqlamışdı. PKK rəhbərliyi Türkiyənin Mərmərə dənizindəki İmralı adasındakı həbsxanasında ömürlük həbs cəzası çəkən qrupun qurucu atası və ideoloqu Abdullah Öcalanın ictimai müraciətindən sonra Türkiyə ilə uzunmüddətli münaqişəyə son qoymaq təşəbbüsünü irəli sürüb. Fevralın 27-də onun yoldaşlarına yazdığı məktubu Türkiyə parlamentində kürdləri təmsil edən Xalq Bərabərliyi və Demokratiya Partiyasının (DEM) üzvləri oxuyublar. Çərşənbə günü, iyulun 9-da isə Öcalanın 1999-cu ildə həbsindən sonra ilk ictimai videoçəkilişi oldu. Video hələ iyun ayında lentə alınıb.

PKK-nın qurucusu daha 6 həbsdə olan partiya üzvü ilə oturarkən “Silahlı mübarizə mərhələsi başa çatıb” deyib. “Bu, itki deyil, tarixi qazancdır”. Əslində, videomüraciət zamanı Öcalan fevral müraciətində dediklərini təkrarlayıb: PKK və Türkiyə silahlı mübarizə mərhələsindən dinc, demokratik həll mərhələsinə keçməlidir. Öcalanın müraciəti Türkiyə Milli Kəşfiyyat Təşkilatının (MİT) direktoru İbrahim Kalının PKK-nın tərksilah mərasiminin təfərrüatlarını müzakirə etmək üçün Bağdada səfərindən bir gün sonra gəldi.

İyulun 9-da Ədalət və İnkişaf Partiyasının toplantısında çıxış edən Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan respublikanın terrorla mübarizədə göstərdiyi səylərin və itkilərin əbəs olmadığını qeyd edib: “Biz Türkiyəni yarım əsrlik şərdən azad edirik, terrorun divarlarının yıxılmasından sonra hər şey ölkəmizin ayağına vurulmuş qanlı buxovları qoparıb parçalayırıq”. PKK-nın qalası ənənəvi olaraq İraqın şimal-şərqindəki dağlar hesab edilirdi. Bununla belə, Türkiyə prezident administrasiyasındakı kommunikasiyalar şöbəsinə yaxın mənbənin “Kommersant”a verdiyi məlumata görə, mərasimi əldə etmək çətin olan dağlıq ərazidə təşkil etmək çətin olardı. Ona görə də onu keçirmək üçün Süleymaniyyə seçildi. “Süleymaniyyədə PKK yeni təsir mərkəzi yaradıb, burada təşkilatın nominal qərargahını təkrarlayan strukturlar formalaşıb”, – Kommersant mənbəsi izah edib. “Bu mənada yer seçimi məntiqlidir. Bu, Türkiyəyə təkcə PKK-nın deyil, həm də İranın güclü təsirinin olduğu Kürdüstan bölgəsində tərksilah prosesini təşkil etməklə öz məqsədinə nail ola biləcəyini nümayiş etdirməyə imkan verir”.

Amerikanın “Al-Monitor” nəşrinin PKK-dakı mənbəsinin məlumatına görə, mərasim zamanı qruplaşma üzvləri hətta bəzi silahları fiziki cəhətdən məhv etməyə çalışacaqlar. Medianın tədbiri canlı yayımlayacağı gözlənilirdi, lakin bir versiyaya görə, o, bağlı qapılar arxasında keçirilə bilər. Ən azından PKK rəhbərliyi mərasimin dəqiq yerini diqqətlə gizlədir, bütün iştirakçıları öz avtobusları ilə oraya daşıyacağını vəd edir.

PKK lideri niyə tərksilah etməyi düşünür?

Kürdüstan İcmaları Birliyinin (PKK-nın əlaqəli olduğu çətir təşkilat) sözçüsü Zaqros Hiva Əl-Ərəbi əl-Cədidə “Bu, silahı yerə qoymaq və ya tərksilah etmək deyil” deyib. “Bu, silahlı mübarizə strategiyasından imtina etmək və demokratik siyasətləri qəbul etməkdə ciddiliyimizi, qətiyyətimizi və səmimiyyətimizi simvollaşdırır”. Onun sözlərinə görə, tədbirdə PKK yaraqlıları sadəcə olaraq silahlarının bir hissəsini məhv edəcək və “demokratik inteqrasiyaya hazırlaşaraq öz bazalarına qayıdacaqlar”. Qalan hər şey Türkiyənin siyasi iradəsindən və onun “qanunvericilik və konstitusiya dəyişiklikləri” etməyə hazırlığından asılı olacaq, Hiva vurğulayıb.

V.VƏLİYEV