Ruslar Stalinin dövrünə qayıdırlar..?
…Rusiya Federal Təhlükəsizlik Xidmətinin özünün istintaq təcridxanaları olacaq. Dövlət Duması müvafiq qanun layihəsini üçüncü oxunuşda qəbul edib. Sənədin müəlliflərindən biri Vasili Piskarevin sözlərinə görə, Federal Təhlükəsizlik Xidmətinin istintaq təcridxanasında “dövlət təhlükəsizliyinə qarşı cinayətlərdə” təqsirləndirilən şəxslər saxlanılacaq.
…Bu, bu kateqoriyadan olan cinayət işlərinin təhqiqatının səmərəliliyini artıracaq və istintaq altında olan casusların və terrorçuların digər cinayət növləri üzrə istintaq altında olan şəxslərlə icazəsiz əlaqədən qorunmasına təminat verəcək. Bundan əlavə, bu, xarici kəşfiyyat orqanlarının və terror təşkilatlarının öz agentləri ilə əlaqə yaratmaq cəhdlərini dayandırmağa, istintaqa mane olmağa və onları növbəti təxribat fəaliyyətinə cəlb etməyə kömək edəcək.
SİA-nın məlumatına görə, Piskarev bunu teleqramında qeyd edib.
…Bundan əvvəl “Agentura.ru” jurnalistləri Dövlət Dumasına təqdim olunan üç qanun layihəsinə diqqət çəkiblər. Onlar Rusiyada Federal Penitensiar Xidmətin deyil, Federal Təhlükəsizlik Xidməti sisteminin bir hissəsi olacaq yeni həbsxanalar və istintaq təcridxanaları şəbəkəsinin yaradılmasına imkan verəcəklər.
Məqalənin həmmüəllifi, “Agentura.ru” saytının baş redaktoru Andrey Soldatov “Current Time”-a açıqlamasında, “…layihələr Federal Təhlükəsizlik Xidməti ilə razılaşdırılıb, hökumət tərəfindən tam dəstəklənir. Hökumətin rəyləri var ki, bütün bunlar yaxşıdır və lazımdır”,- deyə bildirib.
Onun sözlərinə görə, “Vahid Rusiya” partiyasından olan layihə müəlliflərinin əsas arqumenti müharibədir. …Əsaslandırmada açıq mətnlə qeyd olunur ki, 2022-ci ildən başlayaraq Rusiyanın rəsmi sənədlərində müharibə adlandırılan “xüsusi hərbi əməliyyat” səbəbindən ağır cinayətlərdə, yəni dövlətə xəyanətdə, casusluqda, terror aktlarında şübhəli bilinənlərin sayı artıb. Ona görə də paralel həbsxanalar sisteminin yaranmasına gətirib çıxaracaq dəyişikliklər etmək lazımdır, yəqin ki, bu, məni də narahat edir. İşğal olunmuş ərazilərə düşmüş ukraynalı əsirlər və dinc əhaliyə məlumdur ki, bu sistem artıq qismən Federal Təhlükəsizlik Xidmətinin, əks-kəşfiyyat idarəsinin və Federal Təhlükəsizlik Xidmətinin digər bölmələrinin nəzarəti altındadır.
Soldatov deyir bunu da…
Xatırladaq ki, Sovet dövründə DTK-nın öz həbsxanaları var idi. Onun rəhbərliyi altında 1930-1940-cı illərdə “xalq düşmənləri”nin kütləvi şəkildə edam edildiyi Lefortovo istintaq təcridxanası da var idi.
…Və Boris Yeltsinin prezidentliyi dövründə bütün DTK həbsxanaları, o cümlədən Lefortovo Daxili İşlər Nazirliyi sisteminə keçdi. Lakin Lefortovodan ilk qaçışdan sonra həbsxana yenidən Federal Təhlükəsizlik Xidmətinin nəzarətinə keçdi.
1996-cı ildə Rusiya Avropa Şurasına daxil oldu və bir il ərzində FSB qanununu təşkilatın standartlarına uyğunlaşdıraraq yenidən nəzərdən keçirəcəyini vəd etdi. Söhbət Federal Təhlükəsizlik Xidmətinin istintaq təcridxanalarını idarə etmək hüququndan məhrum edilməsindən gedirdi. Həbs edilənlərə təzyiqi aradan qaldırmaq üçün Avropa Şurasının prinsiplərinə uyğun olaraq istintaq və həbs funksiyaları bir-birindən ayrılmalı idi.
2005-ci ildə prezident Vladimir Putin Federal Təhlükəsizlik Xidmətinin bütün həbsxanalarının Ədliyyə Nazirliyinin tabeliyinə verilməsi haqqında fərman imzalayıb.
Bununla belə, Andrey Soldatov qeyd edir ki, faktiki olaraq Lefortovo istintaq təcridxanası xüsusi xidmət orqanlarının nəzarətində qalıb; Federal Təhlükəsizlik Xidməti əməkdaşları sadəcə olaraq penitensiar xidmətə köçürülüb. Formal olaraq işçilər Federal Penitensiar Xidmətin işçiləri kimi siyahıya alınmışdılar, lakin əslində onlar ezam olunmuş işçilərin aparatının zabitləri kimi Federal Təhlükəsizlik Xidmətinə tabe idilər.
Deməli, belə çıxır ki, əgər yeni qanunlar qüvvəyə minərsə, Federal Təhlükəsizlik Xidməti özünün istintaq təcridxanalarını yarada biləcək, həmçinin orada asayişi pozanları araşdırmaq və cəzalandırmaq hüququna malik olacaq. “Lefortovo” təkcə de-fakto deyil, həm də de-yure Federal Təhlükəsizlik Xidmətinə tabe olacaq.
…2024-cü ildə “Memorial” İnsan Haqları Mərkəzi məlumat verib ki, Ukraynaya genişmiqyaslı müdaxilə başlayandan bəri Federal Təhlükəsizlik Xidməti həmçinin əsir götürülmüş Ukrayna vətəndaşlarının saxlandığı Taqanroqdakı 2 saylı İstintaq Təcridxanasına da effektiv nəzarət edib. Onların bir çoxu işgəncələrdən şikayətlənib.
Belə görünür ki, “Stalin dövrünə qayıdış var”..?
Deyim ki, bunu Soldatov bildirir və…
…əsası isə qanunvericiliyə edilən hazırkı dəyişikliklərin həmmüəllifi Vasili Piskarev gətirir: …elə son 10 il ərzində (2015-ci ildən 2024-cü ilə qədər) Rusiyada dövlətə xəyanət, casusluq, terrorizm və ekstremizm hallarının sayı 3 dəfə və həbsdə saxlanılan belə işlərdə şübhəli və müttəhimlərin sayı isə 4 dəfə artıb…
Əli Babayev
