Sosial

“Azərbaycanda ən böyük ekoloji risklər hansılardır?”


“Azərbaycanda əsas ekoloji risklərə sənaye müəssisələrindən və nəqliyyatdan havanın çirklənməsi, torpaqların deqradasiyası (eroziya, şoranlaşma), tullantıların pis idarə edilməsi, çirklənmə və keyfiyyətli içməli suyun olmaması, biomüxtəlifliyin və meşə ehtiyatlarının itirilməsi, həmçinin Xəzər dənizinin səviyyəsinin azalması və iqlim riskləri daxildir”. Bu sözləri SİA-ya açıqlamasında ekoloq Sevil Yüzbaşeva deyib.

Onun sözlərinə görə, sənaye müəssisələri və nəqliyyat vasitələri havanı və suyu çirkləndirən əsas mənbələrdir: “Burada neft istehsalı da əsas çirkləndiricilərdəndir. Dənizdə platformalardan və boru kəmərlərindən neft dağılmaları və sızmalar Xəzər dənizinin su səthinin və dib çöküntülərinin ciddi şəkildə çirklənməsinə, dəniz faunasına və florasına ziyan vurmasına səbəb olur.

Çirkab suların təmizlənməməsi də əsas risklərdən hesab olunur. Çox vaxt pis təmizlənmiş sənaye və məişət tullantı suları ağır metallar və digər zərərli maddələr olan su obyektlərinə axıdılır.

Torpağın deqradasiya uğraması, şoranlaşma, eroziya və səhralaşma da ciddi risklərdir. Bərəkətli torpaqlar eroziya və şoranlaşmaya məruz qalır, bu da onların məhsuldarlığını aşağı salır. Nəticədə ərzaq qıtlığı ilə bağlı problemlər yaranır.

Torpağın çirklənməsi, torpağın neft tullantıları, poliqonlar və sənaye tullantıları ilə çirklənməsi də ciddi ekoloji problemdir və ekoloji riskdir. Tullantıların idarə edilməsi də ekoloji risklərdən hesab edilir. Sənaye və məişət tullantıları, bərk sənaye və məişət tullantılarının, o cümlədən təhlükəli tullantıların düzgün idarə edilməməsi ekoloji vəziyyəti daha da pisləşdirir.

Xəzər dənizinin səviyyəsinin azalması da çox ciddi ekoloji risk hesab olunur. Son onilliklərdə Xəzər dənizinin səviyyəsi əhəmiyyətli dərəcədə aşağı düşüb, su altında qalmış obyektləri üzə çıxarıb, ki bu da əlavə ekoloji risklər yaradır.

İqlim riskləri, orta illik temperaturun artması, buzlaqların əriməsi və arid ərazilərin artması ölkə üçün ciddi iqlim risklərindən xəbər verir.

Biomüxtəliflik və meşə ehtiyatları problemləri, eləcə də biomüxtəlifliyin azaldılması, flora və faunanın nadir növləri, xüsusən də Xəzərdəki nərə balıqları nəsli kəsilmək təhlükəsi ilə üz-üzədir.

Meşə ehtiyatlarının azalması da bu risklər sırasındadır, meşə sahəsi azalır, ölkənin biomüxtəlifliyinə və ekosistemlərinə mənfi təsir göstərir. Ətraf mühitə olan təsirlər və bunun nəticəsində yaranan ekoloji risklər insan fəaliyyətinin nəticəsidir. Son əsrdə iqtisadiyyatın bütün sahələrində sürətli inkişaf etməsi və təbii sərvətlərin həddindən artıq istismarı bu risklərin yaranması ilə nəticələnmişdir”.